Προβληματισμοί

 

Δημοσθένη Γεωργοβασίλη:

 

Η καταστροφή της ζωής του πλανήτη Γη κι εμείς

«Σωπαίνουμε σαν συνωμότες»

 

«Συνοδοιπόροι - ποιος έχει κάμει τον κόσμο μας ακατοίκητο;». Το ρητορικό τούτο ερώτημα είναι ο τίτλος ενός ντοκυμανταίρ φιλμ του Γερμανού σκηνοθέτη Erwin Leiser, που συρράφτηκε ανάμεσα από πολλών χιλιομέτρων κινηματογραφημένα στιγμιότυπα της ζωής των φιλειρηνικών ανθρώπων κατά τη φρικτή περίοδο της δικτατορίας των Ναζί στη Γερμανία. Στο φιλμ εκείνο προβάλλεται συγκλονιστικά η αμεριμνησία της καθημερινότητας του απληροφόρητου και γι' αυτό εφησυχασμένου, λαού των Γερμανών της τέταρτης δεκαετίας του 20oύ αιώνα.. Οι άνθρωποι εκείνοι, μη θέλοντας να μάθουν τίποτε για τον πόλεμο ούτε για εγκλήματα, που συντελούνταν με σατανικό τρόπο από τα παιδιά τους στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, φρόντιζαν μ' επιμέλεια να αναδείχνονται καλοί οικογενειάρχες, στοργικοί γονείς, νομοταγείς πολίτες, καλοί χριστιανοί... Ταυτόχρονα έκαναν και ό,τι μπορούσαν για να μη φτάσουν τα βλέμματά τους ποτέ στο ζοφερό μέλλον τους...

 

Ο ταλαντούχος σκηνοθέτης, μάταια μόχθησε μέσα στα απέραντα αρχεία της ναζιστικής ιστορίας, για να φτάσει στο απύθμενο βάθος της βαρβαρότητας του ανθρώπου· με μια κάμερα στον ώμο θα μπορούσε κάλλιστα σήμερα να συλλέξει από τη δική μας ζωή εικόνες και σκηνές για ένα, τουλάχιστον εξ ίσου συγκλονιστικό ντοκυμανταίρ του δικού μας ολοκαυτώματος. Μέσα στο τραγικό οικοσύστημα-Γη θα μπορούσε να διαβάσει, άνετα, το σενάριο της ομαδικής τρέλας, η οποία προετοιμάζει την ευτέλεια και τη δυσωνυμία του δικού μας θανάτου.

Εκατομμύρια τόννοι πετρελαίου, άνθρακα, γαιόφωτος αντλούνται κάθε μέρα μέσα από τα σπλάχνα της Γης. Το σώμα της Γης κακοποιείται βάναυσα από την εξόρυξη παντός είδους μεταλλεύματος και οικοδομικού υλικού. Αμέ­τρητοι τόννοι ραδιενεργών αποβλήτων βυθίζονται στους ωκεανούς. Χημικές ουσίες δηλητηριάζουν τα νερά των ποταμών, των λιμνών και των πηγών. Βαριά μέταλλα σπέρνονται στη Γη και νεκρώνουν το έδαφος της για πολλούς αιώνες. Αμύθητα ποσά ξοδεύονται για υπερεξοπλισμούς. Η επιστήμη βρήκε τη χρυσή της ευκαιρία για να επεκτείνει την αυτοκρατορία του Πολέμου μέχρι τ' αστέρια...

Τα βουνά αποδασώνονται είτε με την όξινη βροχή, είτε από τις συστηματικά οργανωμένες πυρκαγιές, είτε από κάθε είδους δηλητήρια. Τα υπόγεια νερά, που μας ποτίζουν, μολύνονται με νιτρι­κά άλατα, κάδμιο και μπεκερέλ. Η παντοειδής μόλυνση της ατμόσφαιρας, η καταστροφή του πράσινου βασιλείου της φύσεως, η εξουθένωση της βιόσφαιρας με την, σε κάθε ώρα, εξαφάνιση καθενός είδους ζώων ή φυτών, όλα αυτά απειλούν να μεταβάλουν τη Γη μας σε σεληνιακό τοπίο. Με καρκίνους μας σκοτώνουν όλοι εκείνοι, που μας φιλεύουν τα ποτά τους μέσα σε πλαστικά αγγεία ή που μας περιποιούνται με σπρέυ. Ξεψυχάει σε λίγο ο αιώνας μας, αφού ανέδειξε ακατανίκητες τις αρρώστιες του ·πρωτεϊκού καρκίνου και του αίματος.

Η στρατόσφαιρα δεν αντέχει πλέον να θωρακίζει τη ζωή μας με το φράγμα του όζοντος. Οι υπεριώδεις ακτίνες, τα ελεύθερα ηλεκτρόνια και οι κοσμικές ακτινοβολίες βομβαρδίζουν ανηλεώς τη ζωή μας, περνώντας μέσα από τις κερκόπορτες, τις οποίες άνοιξαν προδοτικά οι συνοδοιπόροι της καταστροφής μέσα στο φράγμα του όζοντος. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου μετατρέπει την ατμόσφαιρα σε ατμολέβητα. Έγιναν, πλέον, ρουτίνα τα επεισόδια της θερμοκρασιακής αναστροφής. Το κλίμα αποδιοργανώθηκε, ο καιρός τρελάθηκε, η τάξη του κόσμου διασαλεύθηκε... Σεισμοί, κατακλυσμοί, τσουνάμι, καύσωνες, ερημοποίηση της Γης.. Και πόλεμοι, παντού πόλεμοι.

Μέγας είναι ο κίνδυνος που επικρέ­μαται για τη ζωή της Γης μας! Κάποιοι σοφοί, δικολάβοι των παραλογισμών της αμοραλιστικής οικονομίας, την ευθύνη για την καταστροφή, που συντελείται στον πλα­νήτη μας, προσπα­θούν να επιρρίψουν στο νόμο της εντροπίας! Αλλά ο νόμος αυτός δεν είναι κανένας φυσικός νόμος, όπως ας πούμε είναι οι διαλεκτικοί φυσικοί νόμοι, με τους οποίους ο Μαρξισμός ζητάει να ερμηνεύσει τον κόσμο και την Ιστορία. Η αρχή της εντροπίας είναι απλώς μια ταυτολογία: «Το πιθανό να συμβεί είναι πιθανό». Αντίθετα, ένοχος για την αύξηση της εντροπίας, η οποία θα μπορούσε να φέρει τη ζωή μέσω της θερμικής ισορροπίας στο θερμικό θάνατο, είναι η ντροπή του ανθρώπου.

Ο άνθρωπος με τη βιασύνη του, να οργανώσει τη ζωή του, δεν έγινε μόνο εχθρός του εαυτού του, αλλά και άσπονδος πολέμιος της μητέρας του, της Γης. Αλλά, ως προς τί βιάζεται ο άν­θρωπος; Μα ασφαλώς ως προς την ταχύτητα για την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Γης. Ήδη, αντλεί πετρέλαιο κατά πολλά εκα­τομμύρια φορές περισσότερο από όσο μπορεί η Γη να αναπαραγάγει την ημέ­ρα γονιμοποιούμενη αντίστοιχα από τις ακτίνες του Ηλίου. Και γιατί βιάζεται ο άνθρωπος; Την απόκριση στο ερώτημα αυτό μπορούν να τη δώσουν μονάχα οι οικονομολογικές θεωρίες και όχι η λογική του ανθρώπου ή η επιστήμη της Φυσικής. Ήδη έχει γίνει γνωστό, ακόμα και στους απλούς ανθρώπους, οι οποίοι ξαφνιάστηκαν και έμειναν άναυδοι, όταν για πρώτη φορά το κράτος τούς είχε υποχρεώσει, όχι να πουλήσουν τα γεωργικά τους προϊόντα, αλλά να τα πετάξουν στις χαβούζες και στις χωμα­τερές και στη συνέχεια να περάσουν από το ταμείο της τράπεζας και... να πληρωθούν.

Το μάθημα, το οποίο διδάσκει η Οικονομία και βρίσκεται πέρα από τους νόμους της Λογικής, είναι ότι μέσα στο παιγνίδι της εξέλιξης η ευφυΐα δεν έχει καμία θέση ούτε και η βλακεία. Οι δυνάμεις αυτές έχουν σχέση μόνο με τη διαχείριση του Κεφαλαίου, μόνο με την άσκηση της εξουσίας και την εκμετάλλευση των ποικίλων κρίσεων του πολιτισμού μας, μόνο με το κύκλωμα κυριαρχίας - καταπίεσης. Η πραγματικότητα αυτή δείχθηκε σε πολλές κρίσιμες στιγμές της εξέλιξης, όπως π.χ. με τη διάσπαση του ατόμου ή με την επιτυχία των πειραμάτων της Βιολογίας για ε­πέμβαση στα γονίδια: μετά τις επιτυχίες μας αυτές η ευφυΐα παροπλίστηκε· τώρα τον λόγο τον έχουν το θράσος της αμάθειας και η αμηχανία του μαθητευόμενου μάγου... Τώρα ρητορεύει η παμφάγος και ακόρεστη «Οικονομία της ακρίδας», μεγαλαυχεί το πεφυσιωμένο Κεφάλαιο και θρηνολογούν τα πλήθη των ανέργων, οι μάζες των ναρκοπαθών και οι μελλοθάνατοι του Αίτς. Και ο Θεός σκέπη μας και βοηθός μας!

Αλλά σαν τί τάχα μπορεί να γίνει μπροστά στην απειλή βέβαιου εξαφανι­σμού της ζωής από το πρόσωπο της Γης; Είναι γνωστό ότι με το Διαφωτισμό καλλιεργήθηκε η νόηση των ανθρώπων και ωρίμασε η λογική τους, η οποία επεξεργάστηκε και συστηματοποίησε ένα στέρεο κώδικα ηθικής-κοινωνικής συμπεριφοράς των ατόμων και των λαών. Και επειδή ακριβώς σήμερα αυτό, που έχει ατροφήσει, είναι η νόηση και η Λογική του ανθρώπου, είναι ολοφάνερο ότι έχουμε επιτακτική ανάγκη για ένα νέο Διαφωτισμό. Μια πλατειά και βαθιά πληροφόρηση για τον καθένα πολίτη χωριστά και για ολόκληρη την κοινωνία, ώστε να αφυπνισθεί από το βαθύ λήθαργο, να απαλλαγεί από τις ψευδαισθήσεις και τα παραπλανητικά όνειρα και να αποκτήσει συνείδηση της ευθύνης του ο καθένας για τη σωτηρία της Γης μας.

Ο Homo Sapiens πρέπει να γίνει ικανός, ώστε να διδάσκεται από την Ιστορία του. Τα εγκλήματα του Γ' Ράιχ ωχριούν μπροστά σε όσα ακήρυκτα συντελούνται σήμερα παγκοσμίως από τους εμπόρους της ηρωίνης, των όπλων, της λευκής και της μαύρης σάρκας, των τροχών της ασφάλτου, από τους κάθε λογής κερδοσκόπους και εκμεταλλευτές του αίματος μας. Μια νέα έκκληση, ένα καινούργιο σάλπισμα από έναν άλλο Μαρξ, μια μεγαλύτερη επανάσταση από έναν αποφασιστικότερο Λένιν πρέπει να ακουσθεί και να κηρυχθεί διάπλατα: «Προλετάριοι όλου του κόσμου, αντισταθείτε! To Bing Bang της ωρολογιακής βόμβας, όπως έχει καταντήσει ο πλανήτης μας, σε λίγο θ' ακουσθεί. Ανοίξτε τ' αυτιά σας! Ένας ολόκληρος στρατός τρελών κορυβαντιά επάνω στο πολύπλαγκτο πρόσωπο της οικουμένης, που την έχουν μεταβάλει σε πυριτιδαποθήκη. Με κάθε μορφή αλλοτρίωσης σάς παίρνουν την ψυχή και σάς ξεκουφαίνουν, για να μη βλέπετε κι ούτε ν' ακούτε τους τριγμούς του δικού σας Τιτανικού, που βυθίζεται αύτανδρος μέσα στην άβυσσο των τρικυμισμένων ωκεανών της δυστυχίας σας!».

Αλλά δυστυχώς, αντί για μια τέτοια σωτήρια φωνή, τα ηχεία και τα κύμβαλα του θανάτου αλαλάζουν: «Προλετάριοι όλου του κόσμου ετοιμαστείτε: ερχόμαστε για να ρουφήξουμε όσες στα­γόνες αίματος οι πόλεμοι και οι δικές μας ρουφήχτρες σας έχουν ακόμη αφήσει στις φλέβες. Ρωτάτε ποιοι είμαστε εμείς; - Είμαστε οι κάθε μορφής πράκτορες του συστήματος. Είμαστε οι χο­ρηγοί και οι κοινωνοί της δικής σας αισχρής ευημερίας. Είμαστε οι αρχιτέκτονες ενός ολοκληρωτικού πολέμου. Είμαστε μαζί σας σύντροφοι και αγωνιστές. Είστε οι συνοδοιπόροι μας. Είστε συνεργοί και μέτοχοι σ' όλες τις κερδοφόρες συναλλαγές μας. Το σύστημα μας πουλιέται θαυμάσια!».

Το θριαμβικό αλληλούια του κυνι­σμού, τονιζόμενο σ' όλους τους τόνους και τις χρωματικές κλίμακες δονεί τους αιθέρες όλου του κόσμου. Κι εμείς σαν τους «μοιραίους» του Βάρναλη σωπαίνουμε. Και βουβαθήκαμε ιδιαίτερα ε­μείς εδώ στη χώρα, την κοιτίδα του πνεύματος και του πολιτισμού, όσο κι αν κάποια ισχνή μειοψηφία ιπποτών της ειρήνης πολεμούν να κηρύξουν το ευαγγέλιο του όρθρου. Οι κωμωδίες και οι οπερέτες της δικής μας εδώ κοινωνίας μάς έχουν τόσο πολύ αποχαυνώσει, ώστε όχι μόνο να ορθρίσουμε στο λάλημα των πετεινών της αυγής δεν μπορούμε, όχι μόνο να ξυπνήσουμε από τις καμπάνες του μεσημεριού, αλλά ούτε το βαθύ και συνταρακτικό βόμβο του πολύτροπα τυραγνισμένου και προ­δομένου κοπαδιού των αδελφών μας δεν αφουγκραζόμαστε μέσο από τη νάρκη μας. Τρισευδαίμων λαός! Αρμενίζουμε σε πελάγη μιας ψεύτικης ευτυχίας τραβώντας τον ανόνειρο ύπνο μας, κολασμένοι και ανίδεοι για τη γοητεία της ψυχεδελικής μας φενάκης! Και είπε ο σοφός: Λαός που δεν μπορεί να διδαχτεί από την Ιστορία του, δεν είναι άξιος για κανένα μέλλον!

Θα μπορούσε τάχα ένας σύγχρονος δραματουργός να φαντασθεί το διάλογο ανάμεσα στο παιδί και στον πατέρα του, μόλις ανατείλει ο 21ος αιώνας;

Παιδί: Πατέρα, με ποιο τίμημα αγόρασες το σύστημα;

Πατέρας:..................-

Παιδί: Πατέρα, γιατί έμεινες ανεξεταστέος στην Ιστορία;

Πατέρας;............,.....

Παιδί: Πατέρα, γιατί στάθηκες ένας αξιοθρήνητος συνοδοιπόρος;

Πατέρας:................

Παιδί: Πατέρα, γιατί τρέμεις κι όλο σωπαίνεις;

 

Δημοσθένης Γ. Γεωργοβασίλης

Σημείωση: Το κείμενο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 18-6-1999